- Μπρέρα, Πινακοθήκη
- Κτισμένη με εντολή των ιησουϊτών σε σχέδιο του Φ.Μ. Ρικίνι (από το 1615) η έδρα της σημερινής πινακοθήκης προοριζόταν, το 1776, από την αυτοκράτειρα της Αυστρίας Μαρία Θηρεσία να δεχτεί λαϊκές σχολές, ανάμεσα στις οποίες και μια Ακαδημία Καλών Τεχνών. Αμέσως κτίστηκε, για διδακτικούς σκοπούς, μια αίθουσα μικρής συλλογής σχεδίων, ζωγραφικών πινάκων και γλυπτών, στην οποία προστέθηκαν, μεταξύ 1796 και 1800, έργα όπως η «Σταύρωση» του Πιέρ Σιμπλερά και η «Αγία Οικογένεια» του Πομπέο Μπατόνι. Αλλά η ανάπτυξη της πινακοθήκης συνδέεται προπάντων με την τύχη της ναπολεόντειας πολιτικής στην Ιταλία. Πραγματικά, μπορεί κανείς να πει ότι ο καθ’ αυτόν πυρήνας της συλλογής χρονολογείται από την εποχή που μια επιτροπή, με τη διεύθυνση του ζωγράφου Αντρέα Απιάνι, συγκέντρωσε επτά περίπου χιλιάδες ζωγραφικά έργα, που προορίζονταν για τα μουσεία του Παρισιού, του Μιλάνου και της Βενετίας. Αποκτήθηκαν έτσι ζωγραφικά έργα της λομβαρδικής σχολής (Μπραμαντίνο: «Σταύρωση»1 Μπεργκονιόνε: «Κοίμησις της Θεοτόκου») και της βενετικής («Βάπτιση και πειρασμοί του Χριστού»· Τζεντίλε Μπελίνι: «Κήρυγμα του Αγίου Μάρκου» και «Παναγία»· Μαντένια: «Παναγία»1 Καρπάτσο: «Μνηστεία» και τα «Εισόδια της Θεοτόκου»· Τιτσιάνο: «Άγιος Ιερώνυμος»), εκτός από τη «Μνηστεία της Παρθένου» του Ραφαήλ. Η διεύρυνση της συλλογής ανάγκασε την κυβέρνηση να μεγαλώσει την πινακοθήκη, προσαρτώντας το συνεχόμενο ναό της Σάντα Μαρία ντι Μπρέρα. Το νέο μουσείο, που εγκαινιάσθηκε το 1809, εξακολούθησε να εμπλουτίζεται με αριστουργήματα. Από την Μπολόνια ήρθαν η «Αγία Θηρεσία» του Γκουερτσίνο και οι «Άγιοι Πέτρος και Παύλος» του Γκουΐντο Ρένι, από τη Ραβένα η «Παναγία στο θρόνο και Άγιοι» του Έρκολε ντε Ρομπέρτι, από τον Πεζάρο η «Παναγία και Άγιοι» του Τζ. Τζ. Σαβόλντο, η «Παναγία με τους Αγγέλους και Αγίους και ο δούκας Φρειδερίκος ντα Μοντεφέλτρο προσευχόμενος» του Πιέρο ντέλα Φραντσέσκα, από την Αρτσέβια η «Παναγία και Άγιοι» του Λούκα Σινιορέλι και του ίδιου καλλιτέχνη, από τη Φαμπριάνο η «Μαστίγωση» και η «Παναγία εν δόξη». Για να έχει πληρέστερη συλλογή, το μουσείο οργάνωσε ανταλλαγές με το μουσείο του Παρισιού από το οποίο πήρε το «Μυστικό Δείπνο» του Ρούμπενς, τη «Θυσία του Αβραάμ» του Γιάκομπ Γιόρνταενς και μια «Παναγία» του Βαν Ντάικ. Η πτώση του Ναπολέοντα και ο θάνατος του Απιάνι, διευθυντή του μουσείου από το 1807, ήταν αιτία να σταματήσει για ένα διάστημα η απόκτηση ζωγραφικών έργων. Επιπλέον, το μουσείο αναγκάστηκε να επιστρέψει πολλά έργα στις πόλεις που ανήκαν. Το 1824, αποκτήθηκε ο «Χριστός νεκρός» του Μαντένια κι έγιναν σπουδαίες δωρεές, χάρη στις οποίες συγκεντρώθηκαν πίνακες των Λότο, Κριβέλι, Λουίνι, Σινιορέλι, Τιέπολο και Γκουάρντι. Το 1882, το μουσείο χωρίστηκε από την ακαδημία και διεύρυνε ακόμα περισσότερο τη συλλογή του, είτε με αγορές (Μπουτινόνε: «Παναγία και Αγιοι»· · Τσιβέρκιο: «Αγία Οικογένεια») είτε από δωρεές («Παναγία» του Αμπρότζο Λορεντσέτι, «Ανάσταση» του Καριάνι). Πιο πρόσφατη είναι η σπουδαία απόκτηση ενός «Δείπνου στους Εμμαούς» του Καραβάτζιο, από την Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου.
Dictionary of Greek. 2013.